W świecie rolniczym pojawia się coraz więcej pytań na temat korzyści uprawy węgla dla przeciwdziałania zmianom klimatycznym. Pytania dotyczące tego czy program węglowy faktycznie działa są bardzo cenne ponieważ wynikają one z większej świadomości ekologicznej i troski o środowisko, są także próbą unikania tzw. greenwashingu, który dotknął wiele działań skierowanych na walkę z ociepleniem się klimatu. Dlatego zawsze warto skonfrontować pojawiające się informacje z rzeczywistością.

Aktualnie pojawiające się w prasie artykuły na temat rolnictwa węglowego są odpowiedzią na duże zainteresowanie tymi rozwiązaniami na rynku wśród rolników i nacisku ze strony rządów by podejmować działania proekologiczne. Zauważyliśmy jednak, że doniesienia prasowe, które poddają w wątpliwość działanie programów i kredytów węglowych, są często rezultatem niewiedzy i niepewności dotyczącej rynku kredytów węglowych, regulacji z tym związanych i norm, które muszą spełniać. Dodatkowo, jako nowość na rynku budzą one wiele pytań, na które znają odpowiedź jedynie osoby, które bezpośrednio zajmują się tym tematem od lat.

W naszym tekście chcemy pokrótce rozwiać niektóre wątpliwości i wyjaśniamy na czym dokładnie polega działanie programów węglowych i w jaki sposób kredyty węglowe, generowane przy stosowaniu bardziej zrównoważonych praktyk, mogą być metodą walki o zdrowszą przyszłość.

Program węglowy – krótkie wprowadzenie

Wszyscy zdajemy sobie sprawę, że szkody, które wyrządziliśmy naszej planecie przez setki ostatnich lat nie mogą zostać cofnięte w jeden dzień. Dlatego firmy, osoby prywatne i państwa na całym świecie muszą już dziś podjąć szereg działań, aby osiągnąć w przyszłości zero- lub niskoemisyjność dwutlenku węgla. Mimo tragicznego w skutkach ocieplania klimatu znaczna część świata nadal wykorzystuje paliwa kopalne do wytwarzania energii, co skutkuje produkcją brudnej, emitującej gazy cieplarniane energii. Ogromna część sektora transportowego dalej opiera się na produktach ropopochodnych w celach energetycznych. By zmniejszyć wpływ tych niekorzystnych działań, specjalne zainteresowanie kieruje się aktualnie w stronę takich branż, które już dziś mogą mieć pozytywny wpływ na ograniczanie emisji dwutlenku węgla do atmosfery stosunkowo niewielkim nakładem pracy. Jedną z nich jest rolnictwo, które poprzez zmianę praktyk i pewnych niekorzystnych środowiskowo nawyków może zrewolucjonizować sposób walki ze zmianami klimatycznymi. 

W jaki sposób? Poprzez sekwestrację dwutlenku węgla w glebie, która łączy się bezpośrednio z tzw. rolnictwem węglowym, regenaratywnym, uprawą węgla. Oczywiście ograniczać ulatnianie CO2 do atmosfery można na własną rękę i nie ma obowiązku udziału żadnych programach z tym związanych. Jednak jeśli chcemy mieć możliwość otrzymania dodatkowych pieniędzy za to, że my “czyścimy” planetę w imię tych, którzy nadal ją zanieczyszczają, to musimy skierować swoje zainteresowanie w stronę specjalnie stworzonych dla rolnictwa programów węglowych.

Program węglowy ma na celu doprowadzenie do tego by na świecie rolnicy stosowali zrównoważone praktyki rolnicze, takie jak uprawa okrywowa, płodozmian, wsiewki, międzyplony, poplony, racjonalne stosowanie nawozów i środków ochrony roślin, które wpływają na zmniejszone uwalnianie dwutlenku węgla do atmosfery. Poprzez zastępowanie tradycyjnych i niekorzystnych ekologicznie działań, tymi, które wykazują większą wartość dla gleby, rolnicy mogą bezpośrednio przyczynić do walki ze zmianami klimatycznymi. Każda podjęta przez nich dodatkowa zmiana w praktykach wpływa na sekwestrację węgla w glebie i generowanie  tzw. kredytów węglowych.  Każdy dobrze przygotowany i zgodny z zasadami Rejestru program węglowy powinien łączyć się na samym początku ze szczegółowym audytem wszystkich działań dokonywanych w gospodarstwie w ostatnich 3-5 latach. Na podstawie dostarczonych danych, specjalnie przeszkoleni audytorzy mogą wyznaczyć punkt bazowy gospodarstwa, który stanowi podstawę do obliczania możliwości generowania kredytów węglowych poprzez zastosowanie dodatkowych, zrównoważonych praktyk. Jednak by móc odsprzedawać wytworzone kredyty węglowe należy uczestniczyć w programie węglowym, który jest akceptowany przez jeden z międzynarodowych rejestrów (np. Verra lub Goldstandard). Tylko taki program węglowy zapewnia odpowiedni monitoring, raportowanie zmian i w końcu generowanie certyfikowanych kredytów węglowych.

Ale jak kredyty węglowe pomagają walczyć ze zmianami klimatycznymi? I jak wpływają na wielkich trucicieli? O tym przeczytacie w dalszej części artykułu.

Jak działają kredyty węglowe?

Podstawowa zasada działania kredytów węglowych jest dosyć prosta. Jeśli jedna strona nie może przestać emitować CO2 w szybkim tempie (ze względu na konieczność wprowadzania zmian technologicznych, czy całkowitego przekształcenia biznesu), może poprosić drugą, aby emitowała mniej. Dzięki temu, że druga strona produkuje mniej niż wcześniej to całkowita ilość węgla w atmosferze zmniejsza się każdego roku. Kredyty węglowe stanowią zatem zachętę pieniężną dla firm, które mogą rozpocząć już dziś ograniczanie emisji dwutlenku węgla.

Jeden kredyt pozwala na emisję jednej tony dwutlenku węgla lub jego odpowiednika w postaci innych gazów cieplarnianych. Kredyty węglowe stanowią połowę tak zwanego programu „limit and trade”. Firmom, które zanieczyszczają powietrze, przyznawane są kredyty, do wykorzystania w danym roku. Co prawda pozwalają one im nadal zanieczyszczać planetę, ale już tylko do pewnego limitu. Limit ten jest okresowo obniżany. Oznacza to, że z czasem firmy muszą przechodzić na bardziej zrównoważone praktyki by zmieścić się w narzucanym na nie limicie. Również rosnące koszta związane z zakupowaniem kredytów węglowych będą zmuszały wielkich trucicieli by zmieniali systemy i inwestowali w bardziej proekologiczne rozwiązania.

Co więcej, część pieniędzy z zakupu kredytów węglowych jest zawsze przeznaczana na projekty, które są dostosowane do redukcji poziomów emisji i sekwestracji węgla z atmosfery. Im mniej emisji gazów cieplarnianych jest emitowanych i im więcej dwutlenku węgla zostanie usunięte z atmosfery, tym wolniej będzie wzrastać temperatura na globie.

Ograniczenie globalnego ocieplenia do poniżej 1,5 stopnia Celsjusza (2,7 stopnia Fahrenheita) w porównaniu do temperatur sprzed epoki przemysłowej jest częścią Porozumienia Paryskiego, a kompensacja emisji dwutlenku węgla w postaci wytwarzania kredytów węglowych pomaga nam osiągnąć ten cel. Dlatego jeśli wytwarzanie kredytów węglowych jest monitorowane przez odpowiednie Rejestry, a możliwość ich sprzedaży jest związana z certyfikacją, to nie możemy mówić o “greenwashingu”, który niestety dotknął już wiele proekologicznych działań. Udział w odpowiednim programie węglowym nim nie jest, a kierowanie się w stronę zrównoważonych praktyk rolniczych to zawsze dobre działanie na rzecz planety.

Jak działać by uniknąć oszustwa?

Przed przystąpieniem do programu węglowego zawsze należy sprawdzić czy firma, która oferuje nam współpracę, zamierza certyfikować kredyty węglowe zgodnie z międzynarodowymi standardami ustanowionymi przez odpowiednie Rejestry. Istotne jest również to czy współpracuje ona ze specjalistami, który mają wiedzę na temat rolnictwa węglowego, przeprowadzania audytów bazowych i weryfikacji działań poszczególnych gospodarstw. Udział w programie węglowym zawsze jest długoletni (nasze działania muszą mieć długotrwały pozytywny efekt by rzeczywiście miały wpływ na ograniczenie zmian klimatycznych), dlatego nie należy wierzyć firmom, które podpisują umowy na rok lub dwa. Każdy rejestr wymaga aktualnie przynajmniej 5-cio letniego potwierdzenia udziału w projekcie.

Na rynku aktualnie znajdziemy wiele firm oferujących usługi związane z rolnictwem węglowym/regeneracyjnym, lecz niewiele z nich pozwala na generowanie kredytów węglowych, które mogą być realnie odsprzedawane na rynku pomiędzy firmami.

Jesteś zainteresowany naszym programem węglowym?

SPRAWDŹ POTENCJAŁ SWOJEGO GOSPODARSTWA JUŻ TERAZ

eAgronom to w tej chwili jedyna firma w Polsce, która współpracuje z międzynarodowymi Rejestrami, dokonuje wypłat za konkretne działania rolników uczestniczących w programie węglowym i zapewnia bezpieczny udział w programie węglowym.