Rolnictwo węglowe/regeneratywne – jak rozpocząć już teraz?

Działalność człowieka przechyliła równowagę w obiegu węgla poprzez wydobywanie ogromnych ilości głęboko sekwestrowanego węgla kopalnego w postaci paliw kopalnych. Te gęste formy węgla podczas spalania uwalniają ogromne ilości energii i dwutlenku węgla. Obecnie uwalnia się więcej dwutlenku węgla niż rośliny lądowe i wodne mogą w naturalny sposób wchłonąć ponownie. Nadmiar dwutlenku węgla utworzył powłokę w naszej atmosferze – zatrzymując ciepło słoneczne i zmieniając nasz klimat. Mamy możliwość przywrócenia równowagi w cyklu węgla w sposób, który złagodzi zmiany klimatyczne, wzmocni odporność na suszę i naturalnie zwiększy naszą produktywność rolną. To naturalne rozwiązanie nazywa się rolnictwem węglowym, regeneracyjnym (carbon farming).

Rozwiązania oparte na rolnictwie węglowym mają w najbliższej przyszłości pomóc Unii Europejskiej w osiągnięciu neutralności klimatycznej. Dlatego, zgodnie z zapowiedzią zawartą w strategii „Od pola do stołu”, Komisja Europejska będzie promować praktyki, które mają stanowić nowy ekologiczny model biznesowy. Strategia ta jest pomyślana w taki sposób by tworzyć nowe źródło dochodu dla podmiotów w biogospodarce, w oparciu o przyniesienie przez nie korzyści dla klimatu. Ponadto, do końca 2021 roku Komisja ma w planie opracowanie ram regulacyjnych dla certyfikacji pochłaniania dwutlenku węgla na podstawie przejrzystych szacunków. Wszystko po to by określone podmioty (w tym firmy) mogły monitorować i weryfikować autentyczność pochłaniania dwutlenku węgla przez gospodarstwa rolne. Według Komisji ekoprogramy – w tym praktyki w zakresie uprawy węgla – mogą przynieść nawet 58 miliardów euro dodatkowych funduszy dla rolników w UE.

Dlaczego inwestować w rolnictwo regeneracyjne (carbon farming)?
Zarządzanie gruntami jest jednym z największych czynników przyczyniających się do zmiany klimatu. Rolnictwo to jedyny sektor, który ma zdolność przekształcenia się z emitenta CO2 netto w sekwestera CO2 netto – nie ma innej sfery zarządzanej przez człowieka z takim potencjałem. Powszechne praktyki rolnicze, w tym prace maszynami, tradycyjna uprawa gleby, nadmierny wypas, stosowanie nawozów, pestycydów i herbicydów powodują znaczne uwalnianie dwutlenku węgla. Jak się jednak okazuje, węgiel może być z korzyścią przechowywany przez długi czas (od dziesięcioleci do stuleci lub dłużej) w glebie w procesie zwanym sekwestracją węgla w glebie. Rolnictwo węglowe (zwane nawet uprawą węgla) obejmuje zatem wdrażanie praktyk przyspieszających tempo usuwania CO2 z atmosfery i przekształcających go w materiał roślinny i/lub materię organiczną gleby. Rolnictwo węglowe jest skuteczne i dochodowe, gdy zyski węgla wynikające ze wzmocnionej gospodarki gruntami i/lub praktyk ochrony przekraczają straty węgla. Unia Europejska w kolejnych latach będzie znacząco wspierać carbon farming i praktyki z nim związane ze względu na skierowanie wszelkich sił w kierunku zaprzestania zmianom klimatu. W krajach takich jak Australia czy USA uprawa węgla stanowi już znany i powszechnie stosowany kierunek rozwoju rolnictwa. Dlatego już w tej chwili warto zastanowić się nad wejściem w ten sektor rolnictwa, zanim stanie się on normą.

Frans Timmermans, komisarz europejski i wiceprzewodniczący wykonawczy ds. Europejskiego Zielonego Ładu, powiedział w swoim oświadczeniu:

„Uprawa dwutlenku węgla oferuje rolnikom nowe możliwości uzyskiwania dochodów. Jest to przykład tego, jak nowe ekoprogramy i prywatne fundusze mogą nagradzać praktyki rolnicze, które pomagają nam walczyć z kryzysami klimatycznymi i bioróżnorodności”.

Jakie wymagania będą stawiane przed rolnikami?

Chcesz dowiedzieć się więcej o rolnictwie węglowym?

Skontaktuj się z doradcami eAgronom

Obliczanie sekwestracji dwutlenku węgla jest procesem skomplikowanym dlatego UE podkreśla znaczenie odpowiedniego doradztwa dla rolników. Najlepiej opierającego się indywidualnych poradach odpowiednio wykwalifikowanych doradców.

Doradcy będą obliczali wcześniej emitowane jednostki węgla w toku prac w gospodarstwie rolnym na podstawie otrzymanych rzetelnych danych historycznych. Następnie będą proponowali szereg praktyk rolniczych zgodnych ze standardami UE mających na celu redukcję uwalniania CO2 do atmosfery.

Tylko zastosowanie określonych przez profesjonalnych doradców praktyk rolniczych i korzystanie z narzędzi pozwalających na raportowanie i dokumentowanie generowanego i sekwestrowanego CO2 pozwoli gospodarstwom rolnym na uczestniczenie w projektach węglowych dotowanych przez Komisję Europejską.

Jakie praktyki stosuje się w rolnictwie węglowym?

Istnieją co najmniej trzydzieści dwie praktyki ochrony zasobów naturalnych w gospodarstwie, które poprawiają stan gleby i pochłaniają dwutlenek węgla, przynosząc jednocześnie ważne dodatkowe korzyści: zwiększoną retencję wody, funkcje hydrologiczne, bioróżnorodność i odporność.

Na potrzeby artykułu przedstawimy pięć podstawowych zasad sekwestracji węgla, które należy stosować już teraz w każdym gospodarstwie rolnym:

• Uprawa bez pługa (uprawa zerowa) – pług miesza glebę z powietrzem, umożliwiając utlenienie węgla z powrotem do atmosfery. Zamiast tego zaleca się koncentrowanie na uprawach wieloletnich lub używanie siewnika bezorkowego dla upraw na dużą skalę.

• Mulcz – zaleca się pozostawienie resztek pożniwnych na miejscu uprawy w postaci ściółki. Podczas rozkładu pozostałość napędza obieg węgla w glebie.

• Płodozmian – zaleca się zróżnicowane płodozmiany uwzględniające uprawę gatunków pastewnych czy wieloletnich, o mocno rozwiniętych systemach korzeniowych (np. trawy, koniczyny, lucerny).

• Stosowanie odpowiedniej ilości nawozu i nawozów organicznych – zbyt dużo nawozów azotowych powoduje wytwarzanie silnego podtlenku azotu w gazie cieplarnianym i niweluje korzyści wynikające ze zwiększonego tworzenia materii organicznej w glebie. Dlatego bardzo istotne jest by zawsze zachować umiar w stosowaniu nawozów sztucznych i zwracać się w kierunku substancji organicznych.

• Rotacja żywego inwentarza – regularne przemieszczanie się stad przez małe wybiegi jest zdecydowanie lepsze niż pozwalanie na ciągłe żerowanie na jednym obszarze. Istotne jest by codziennie przenosić swoje zwierzęta i starać się, aby każdy wybieg „odpoczywał” tak długo, jak to możliwe między wypasami.