Jak generować kredyty węglowe by osiągnąć dodatkowe korzyści finansowe z Programu węglowego eAgronom?

Podejście do rolnictwa na przestrzeni ostatnich kilku lat zdecydowanie się zmieniło. Coraz częściej rolnicy w Polsce interesują się rolnictwem regeneratywnym i węglowym ponieważ zdają sobie sprawę z tego, że maksymalizacja zysków jest w dużej mierze uzależniona  od redukcji kosztów uprawy oraz jakości gleby.  Wynika to z kilku czynników:

• Rosnące ceny nawozów wprowadziły sporą niestabilność cenową na rynku,

• Uzależnienie gleb od nawozów doprowadziło do tego, że rolnic czują konieczność zwiększania dawek nawozów by osiągać pożądane plony,

• Zdestabilizowane i wyjałowione zbyt intensywną produkcją gleby w niedługiej przyszłości nie będą możliwe do uprawy.

  
  

  

Jednym ze sposobów na walkę o lepszą jakość gleby w obliczu tych wyzwań jest rolnictwo węglowe, które dzięki odpowiednim zabiegom pozwala stopniowo użyźniać glebę co przekłada się na stabilniejsze plonowanie w latach o niekorzystnym przebiegu pogody i większą pewność dotyczącą przyszłości gospodarstwa. I choć najistotniejszym punktem rolnictwa węglowego jest właśnie dbałość o glebę i klimat, to jego pośrednim elementem jest możliwość generowania kredytów węglowych, które mają wspierać rolników we wprowadzaniu zmian. 

W jaki sposób to działa?

Po pierwsze - by generować certyfikowane kredyty węglowe należy przystąpić do Programu węglowego, który pozwoli na przejście całej drogi gospodarstwa od zrozumienia przebiegu wprowadzania zmian w praktykach rolniczych do ich monetyzacji. (więcej o tym jak przystąpić do PW ) W eAgronom zapewniamy kompleksową opiekę każdemu rolnikowi, który decyduje się na współpracę dbając o to by proces związany z generowaniem kredytów węglowych był jak najłatwiejszy. 

Po drugie - i temu aspektowi chcemy poświęcić więcej miejsca w tym artykule - bardzo istotnym z punktu widzenia Programu węglowego eAgronom, który realizuje praktyki rolnictwa węglowego jest zrozumienie zasady dodatkowości, która jest podstawą do generowania kredytów węglowych. Zasada ta została potwierdzona przez Unię Europejską oraz jest respektowana przez międzynarodowe organy certyfikujące kredyty węglowe. Połączenie dodatkowości z możliwością zwiększania żyzności gleby oraz redukcją nawożenia, otwiera przed rolnikami nowe perspektywy finansowania praktyk rolnictwa węglowego. 

Rola zasady dodatkowości w rolnictwie węglowym

Zasada dodatkowości w rolnictwie węglowym zakłada wprowadzenie zmian w dotychczas stosowanych praktykach rolniczych, stanowiąc tzw. dodatkowość w stosunku do wcześniej prowadzonej strategii uprawy. Co to oznacza w praktyce? Każde gospodarstwo, które chce generować kredyty węglowe MUSI wprowadzić zmiany, które pozwalają magazynować dwutlenek węgla w glebie na swoich polach. 

Zmiany będące dodatkowością, decydujące o generowaniu kredytów węglowych to przede wszystkim rozpoczęcie uprawy międzyplonów w okresach pomiędzy żniwami a nowymi zasiewami roślin lub zastąpienie pługa zestawem do uprawy bezorkowej. Ponadto dodatkowość mogą także stanowić zmiany polegające na zwiększeniu efektywności wprowadzonych już praktyk służących ochronie gleb. Przykładem niech będzie uprawa wielogatunkowych mieszanek międzyplonowych w miejsce jednogatunkowego międzyplonu lub zastąpienie uprawy uproszczonej całopowierzchniowej, uprawą pasową lub uprawą zerową. 

W Programie węglowym eAgronom dotyczy to dodatkowych międzyplonów oraz szerszą redukcję uprawy na danym obszarze w celu sekwestracji węgla i generowania kredytów. Istotne jest to, że nowe  praktyki muszą być dodatkowe w stosunku do tego, co zostało wcześniej zrobione na danym polu w sezonach poprzedzających przystąpienie do Programu węglowego. Co to oznacza? Przyjrzyjmy się przykładom:

• Rolnik stosuje redukcję uprawy na konkretnej działce przez 15 lat, ale nie korzystał z międzyplonów  na tym polu. W takiej sytuacji rolnik może generować kredyty węglowe poprzez wprowadzenie międzyplonów i/lub (jeśli to możliwe) dalsze zastosowanie redukcji uprawy, na przykład przechodząc od redukcji do braku uprawy (no-till) - dodatkowość będzie stanowić  zmianę praktyki na dalszą redukcję uprawy.

  
  

• Rolnik nie stosował dotychczas redukcji uprawy ani międzyplonów h na określonym polu. W takim przypadku każde dodatkowe wprowadzenie międzyplonów  i redukcji uprawy, które zostanie zainicjowane po dołączeniu do Programu węglowego, traktujemy zgodnie z zasadą dodatkowości (generujące kredyty węglowe). Dlatego obie zmiany praktyki mogą generować kredyty węglowe - ilość kredytów węglowych zależy od jakości mieszanki międzyplonów, miesiąca siewu oraz rodzaju redukcji uprawy wdrożonej na polu.

  
  

Pamiętaj! Tylko dodatkowe praktyki (międzyplony na nowym areale, bardziej wzbogacona mieszanka międzyplonów, redukcja uprawy na nowym areale) mogą generować kredyty węglowe. 

Kontynuacja tych samych działań bez wprowadzania niczego nowego nie jest zaliczana jako część Programu węglowego generująca kredyty węglowe. Z tego powodu zaleca się zwracać szczególną uwagę na to by działania podejmowane w ramach Programu węglowego rozszerzały dotąd stosowane praktyki. 

Głównym celem takich działań jest zwiększenie ilości węgla organicznego odkładanego w glebie, co bezpośrednio przekłada się na poprawę jej żyzności. Dodatkowo, ta zasada sprzyja  redukcji stosowanych dawek nawozów mineralnych co jest istotne zarówno z ekonomicznego, jak i ekologicznego punktu widzenia. W jednym z odcinków programu Czas na węgiel publikowanym na kanale eAgronom na platformie youtube, dyrektor eAgronom Polska- Kornelia Kajda tłumaczy na czym polega zasada dodatkowości w Programie węglowym eAgronom-

Międzyplony – przykłady i korzyści

Jednym z kluczowych elementów rolnictwa węglowego jest stosowanie międzyplonów. Międzyplony to rośliny, które są wysiewane między głównymi cyklami uprawy, aby poprawić strukturę gleby, chronić ją przed skutkami erozji oraz dostarczyć dodatkowej masy materii organicznej będącej substratem do powstawania próchnicy.

Główne zalety: 

• uzupełnienie substancji organicznej w glebie,

• poprawa struktury gruzełkowatej,

• ogranicznie erozji wietrznej i wodnej,

• wiązanie azotu,

• ochrona składników pokarmowych zgromadzonych w glebie przed ich powierzchniowym i wgłębnym wymywaniem,

• ochrona wód gruntowych i powierzchniowych przed zanieczyszczeniem składnikami wymytymi a tym samym ograniczanie zjawiska eutrofizacji wód powierzchniowych.

“Międzyplony trzeba uprawiać mądrze, m.in. wiedzieć, kiedy je likwidować” - przekonywał prof. Tomasz Piechota z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, który podczas wykładu prowadzonego w ramach Plon Festu organizowanego w roku 2023 przez eAgronom, tłumaczył istotę wprowadzania międzypolonów oraz racjonalnej strategii ich uprawy. Relacja z festiwalu link

Dodatkowo polecamy zapoznać się z kolejnym odcinkiem programu Czas na węgiel w którym agronom- Radosław Zalewski opowiada o korzyściach stosowania międzyplonów w kontekście Programu węglowego eAgronom.

Warto wspomnieć też, że rolnictwo precyzyjne dodatkowo pozwala na dokładne dostosowanie praktyk rolniczych do indywidualnych potrzeb gleby, co jeszcze bardziej zwiększa efektywność w zakresie sekwestracji węgla oraz pomaga  racjonalne gospodarować składnikami pokarmowymi co jest także istotne z szerszego spojrzenia jakim jest rolnictwo regeneratywne. Wdrażając te metody, rolnicy mogą maksymalizować korzyści płynące z rolnictwa węglowego, zarówno pod względem ekologicznym, jak i ekonomicznym. Techniki rolnictwa precyzyjnego uzupełniają się z wieloma płaszczyznami rolnictwa regeneratywnego. Przykładem może być dostosowywanie dawek nawozów do zmiennych warunków glebowych czy ograniczanie zagęszczenia gleby poprzez zastosowania rolnictwa kontrolowanego (CTF)

Zalety uprawy zerowej oraz pasowej

Uprawa zerowa i uprawa pasowa  to najbardziej pożądane metody uprawy gleby w rolnictwie węglowym, które przyczyniają się do zwiększenia sekwestracji węgla w glebie oraz poprawy jej właściwości. W uprawie zerowej rolnicy sieją bezpośrednio w glebę niewzruszoną przez uprawę przedsiewną, na której najczęściej pozostawione są resztki pożniwne co minimalizuje, erozję gleby, której skutkiem jest utrata wierzchnich części gleby. Metoda ta wiąże się z wcześniej wspomnianą sekwestracją węgla w glebie i poprawia zdolność zatrzymywania wody. Z kolei uprawa pasowa, polegająca na uprawie gleby jedynie w pasach gdzie są wysiewane rośliny, również wspiera sekwestrację węgla i zmniejsza erozję dzięki pasom pozostawionego ścierniska w międzyrzędziach. Oba te systemy, stosowane w zależności od charakterystyki upraw i warunków pola, przyczyniają się do zrównoważonego rolnictwa, redukując energochłonny zabieg orki i zwiększając zdrowie gleby, co ma kluczowe znaczenie w kontekście rolnictwa węglowego. 

Długoterminowe perspektywy rolnictwa węglowego

Długoterminowe korzyści rolnictwa węglowego są równie ważne. Poprawa struktury gleby i jej żyzność przekłada się na wyższe plony w przyszłości. Zwiększenie poziomu organicznego węgla w glebie nie tylko poprawia jej jakość, ale także wpływa na większą odporność na ekstremalne zjawiska pogodowe,  które często prowadzą do pogorszenia warunków wodnych w glebie. To z kolei oznacza zwiększenie odporności gleby na skutki zmian klimatu.

Integracja zasady dodatkowości z innowacjami technologicznymi

Nowoczesne technologie, włączając w to rozwiązania rolnictwa 3.0 i 4.0 znakomicie uzupełniają się z tematem rolnictwa regeneratywnego. Ponadto pozwalają na usprawnienie procesu rozpoznawania dodatkowości, będącej dalej podstawą do przyznawania kredytów węglowych. Używając technologii precyzyjnego rolnictwa, można dokładnie monitorować, jakie praktyki najlepiej sprawdzają się w danych warunkach, co umożliwia optymalizację procesów i zwiększenie efektywności produkcji rolnej. Dzięki temu rolnicy mogą lepiej zarządzać swoimi zasobami, jednocześnie dbając o środowisko.

Wyzwania i możliwości dla rolników

Wprowadzenie rolnictwa węglowego i zasady dodatkowości może wiązać się z pewnymi wyzwaniami, takimi jak konieczność dostosowania się do nowych technik uprawy czy inwestycji w nowoczesne technologie. Jednakże, potencjalne korzyści ekonomiczne i ekologiczne znacznie przewyższają te początkowe wyzwania. Rolnicy, którzy zdecydują się na tę zmianę, mogą liczyć nie tylko na zwiększenie żyzności gleby i redukcję kosztów, ale również na potencjalne dodatkowe dochody z tytułu generowania kredytów węglowych.

Podsumowanie: rolnictwo węglowe jako przyszłość zrównoważonego rolnictwa

Podsumowując, rolnictwo węglowe, w którym generowane są kredyty węglowe idzie w parze z zasadami jego certyfikacji, wśród których zasada dodatkowości wybija się na pierwsze miejsce. Poprzez zwiększenie żyzności gleby i redukcję nawożenia, rolnicy mogą osiągnąć korzyści finansowe, jednocześnie przyczyniając się do ochrony środowiska. Integracja tych praktyk z nowoczesnymi technologiami daje rolnikom narzędzia niezbędne do efektywnego i zrównoważonego zarządzania gospodarstwem, co jest kluczowe w obliczu rosnących wyzwań związanych ze zmianami klimatu i ochroną zasobów naturalnych. Rolnictwo węglowe, z jego naciskiem na zasadę dodatkowości, otwiera nowe możliwości dla rolników, którzy poszukują sposobów na zwiększenie swojego zysku, jednocześnie dbając o środowisko. To holistyczne podejście do rolnictwa jest kluczem do zrównoważonej i opłacalnej przyszłości w rolnictwie.

redakcja i opracowanie: Kornelia Kajda, Paweł Bathelt