Program węglowy? 5 pytań, na które musisz znać odpowiedź.

Rolnictwo węglowe można określić najbardziej popularnym tematem wśród rolników. Poświęca się mu kongresy i spotkania, omawia na wykładach i opisuje w magazynach. Niestety, z powszechnością zagadnienia, łączy się wiele nieścisłości i zawiłości, które często nie są wyjaśniane. Już dziś wiele firm podejmuje się współpracy z rolnikami w ramach działań na rzecz redukcji emisji CO2e do atmosfery proponując udział w programie węglowym i produkcję kredytów węglowych. Rolnicy jednak czują się zagubieni ponieważ brak jest konkretnych informacji jak wybrać dobry program działający na dobrowolnym rynku, który będzie zgodny z ze standardami, regulacjami i który zapewni ich o tym, że działania przez nich podejmowane będą miały odzwierciedlenie w kredytach węglowych, które ktoś faktycznie będzie chciał kupić.

W naszym artykule chcemy odpowiedzieć na podstawowe pytania, które dotyczą programów i certyfikacji, kredytów węglowych by ułatwić rolnikom rozpoznanie i decyzję. Na samym początku chcemy jednak podkreślić, że tylko firmy działające zgodnie z pojawiającymi się regulacjami i współpracujące z zewnętrznymi (niezależnymi) instytucjami odnoszącymi się do ogólnoświatowych standardów mają szansę na realną sprzedaż kredytów węglowych generowanych w ich programach.

Zmienione na podstawie Abatable Carbon Developer Ecosystem Report 2021.

Jak rozpoznać, że firma działa zgodnie z regulacjami i standardami?

Dobrowolny rynek obrotu certyfikatami węglowymi ulegał ciągłym zmianom i wiązał się z dużą niepewnością odnośnie jego regulacji. 30 listopada 2022 roku Komisja Europejska opublikowała propozycję, w której omawia swoje podejście do certyfikowania kredytów węglowych. Oznacza, że można już prześledzić które firmy działają z nim w zgodzie.

Przede wszystkim – KONSULTACJĘ PROGRAMU WĘGLOWEGO (ustalenie tzw. poziomu początkowego gospodarstwa – baseline – ), plan praktyk przedstawiający przyszłe działania w ramach programu i określający potencjał do generowania certyfikatów, oraz późniejsza weryfikacja i monitoring. Wszystko to musi być wykonane na podstawie modelu obliczeniowego zaakceptowanego przez światowe standardy, takie jak Verra, Gold Standard, biorąc pod uwagę różne zmienne i dane dostarczone przez rolnika. Istotne tu jest to by model obliczeniowy był dostosowywany do zmian, które zachodzą w środowisku i podlegał różnym metodom weryfikacji (za pomocą zdjęć satelitarnych, GIS, sztucznej inteligencji, dokumentacji i baz danych) przez strony trzecie – czyli niezależny standard o międzynarodowej rozpoznawalności. Ta sama firma nie może certyfikować kredytów węglowych wytworzonych w ramach własnego programu.

Istotnym ograniczeniem w programach węglowych jest ich długie trwanie – oznacza to, że jedynie firmy, które zobowiązują rolnika do długoletniego uczestnictwa w programie węglowym (20-30 lat) będą w stanie udowodnić trwałość zmian wprowadzonych w gospodarstwie. Nie jest możliwe zupełne zakończenie projektu po 10 latach, ponieważ nawet po tym czasie, firma oferująca program musi zapewnić trwałość praktyk. Jest to niezbędny czynnik do akceptacji programu przez międzynarodowe standardy i KE.

Dodatkowość – to kolejna bardzo ważna cecha programu węglowego spełniającego wymagania stawiane przez instytucje regulujące. Każdy rolnik, który chce generować kredyty węglowe musi wykonywać praktyki wykraczające poza dotychczasową praktykę (takie jak międzyplony czy uproszczona uprawa). Tylko w ramach tych dodatkowych działań, które wynikają z uczestnictwa w programie, można określić jego potencjał do sekwestracji węgla w glebie i określić ilość produkowanych jednostek węgla.

Jak oblicza się ilość generowanych kredytów węglowych?

Jak już wspomnieliśmy – w tym miejscu najważniejszy jest audyt, który określi stan początkowy gospodarstwa. Dopiero po określeniu takiego stanu istnieje możliwość obliczania potencjału gospodarstwa do generowania kredytów węglowych. Od czego to zależy? Od tego jakie praktyki były stosowane na polach już wcześniej i na ile dodatkowych (bardziej zrównoważonych praktyk) jest w stanie zgodzić się uczestnik programu.

Warto mieć na uwadze to, że firmy mogą przedstawiać różne wyniki jeśli chodzi o potencjał gospodarstwa. Wynika to z tego, że w modelu obliczeniowym mogą być brane różne czynniki, które wpływają na sekwestrację węgla w glebie. Istotne jest jednak to, że podawana zdolność to jedynie szacowana cyfra, która może ulec zmianom w momencie weryfikacji tego co faktycznie wykonano na polach i jak te działania wpływały na magazynowanie węgla organicznego w glebie. Przed podpisaniem jakiejkolwiek umowy warto również sprawdzić czy firma dokonała już wypłat za kredyty węglowe i kto jest ich kupcem.  Jedynie kredyty węglowe wygenerowane zgodnie z rozpoznawalnymi standardami reprezentują realną redukcję lub usuwanie emisji dwutlenku węgla co stanowi ważną informację dla ich kupców.

Pamiętaj – podchodź z dużą dozą ostrożności do firm, u których wyniki potencjału gospodarstwa są bardzo wysokie. Oznacza to, że ich model może być mało precyzyjny i nie mieć potwierdzenia w międzynarodowych standardach.

Czy moje działania muszą być kontrolowane?

Tak! Każdy program węglowy, zgodny ze standardami, musi mieć etap kontroli i weryfikacji tego co faktycznie dzieje się na polach. Plan praktyk, który ma być wdrażany przez kolejne lata w gospodarstwie, ma doprowadzić rolnika to sekwestracji przybliżonej ilości węgla organicznego w glebie. Jednak wszyscy rolnicy wiedzą, że nie można przewidzieć tego co dokładnie wydarzy się na polu dlatego tak istotne jest sprawdzanie czy doszło do jakichś zmian względem tego co zostało zaplanowane. Kontrole powinny odbywać się za pomocą dostępnych narzędzi cyfrowych (tak sugeruje Komisja Europejska) by ułatwić zarządzanie danymi i weryfikację stanu faktycznego oraz obniżyć ich koszty. Większość firm zobowiązuje rolnika do corocznego wprowadzenia danych do platformy obsługującej program. Na podstawie tych danych i np. obserwacji i analizy zdjęć satelitarnych oblicza się faktyczne roczne rezultaty środowiskowe.

Kto zapewnia certyfikację i jakiemu prawu podlega?

Ponownie wracamy tu do międzynarodowych standardów i instytucji weryfikujących, które już od wielu lat operują na światowych rynkach zapewniając przejrzystość swoich działań i ich zgodność z wieloma regulacjami przyjętymi przez państwa, które rozwijają dobrowolny rynek kredytów węglowych. 30 listopada 2022 roku Komisja Europejska opublikowała propozycję regulacji w tym zakresie, którym również podlegają owe standardy. Tylko takie podmioty, które znajdą się na liście zgodności z regulacjami Komisji Europejskiej będą traktowane przez duże przedsiębiorstwa kupujące kredyty węglowe jako godne zaufania.

Rolą tych instytucji jest potwierdzenie, że wygenerowane kredyty są zgodne z powszechnie przyjętą metodologią i metodyką i mają odzwierciedlenie w rzeczywistych wynikach na polu. Tylko programy węglowe mające akceptację instytucji weryfikujących i pracujące zgodnie z ustalonymi międzynarodowo standardami mają szansę na realną sprzedaż kredytów węglowych i ich wprowadzenie na legalny rynek.

Ważne! Bierz pod uwagę wyłącznie firmy, które pracują zgodnie z najlepszymi instytucjami weryfikującymi i standardami o międzynarodowym zasięgu (np. Verra lub Gold Standard). Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej firma oferująca program nie może sama wydawać, weryfikować i certyfikować kredytów węglowych.

Przed decyzją koniecznie zapytaj w jakim standardzie pracuje dana firma i przez kogo dany standard jest akceptowany!

Dlaczego muszę ponosić jakieś koszty?

Projekty węglowe są bardzo kosztowne dla firm, które chcę je wdrażać. Koszty dotyczą już samego stworzenia skomplikowanego modelu obliczającego baseline i potencjał gospodarstw, wyszkolenia i pracy specjalistów, którzy będą mogli przeprowadzać audyty i proponować plan praktyk zgodny ze standardami, wytworzenie platformy do obsługi całego programu węglowego, monitorowanie i weryfikację działań rolników, pośrednictwo w sprzedaży kredytów węglowych oraz późniejszą certyfikację.

Z tego powodu aby cały projekt był opłacalny, twórcy programu muszą odjąć część generowanych kredytów, aby pokryć choćby swoje koszty. Same opłaty jednak mogą przybierać różne formy i zdecydowanie rolnik powinien być informowany od samego początku jak wygląda system opłat w danej firmie i jak wpłynie to na dochody, które otrzyma z tytułu przystąpienia do projektu. Warto zapytać również o dodatkowe koszty związane z programem, które mogą obejmować np. pobieranie próbek gleb i ich analizę (niezbędne do potwierdzenia sekwestrowanego węgla organicznego w glebie).

Masz więcej pytań? Zapraszamy do kontaktu!