Powodzie na Zamojszczyźnie: skutki zmian klimatycznych

Powodzie na Zamojszczyźnie: Skutki zmian klimatycznych

W połowie sierpnia, kiedy większość z nas cieszyła się wakacyjną pogodą, mieszkańcy wschodnich regionów Polski, szczególnie w okolicach Zamościa, zmagali się z poważnym zagrożeniem. Intensywne opady deszczu doprowadziły do powodzi, które dotknęły nie tylko domy i instytucje, ale także pola uprawne, niszcząc dorobek rolników i zagrażając plonom. To wydarzenie jest przykładem ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz doskonałą ilustracją tego, jak zmiany klimatyczne mogą wpłynąć na nasze codzienne życie.

zdjęcie: WOJCIECH MATUSIK /Polska Press/East News

Ekstremalny stan pogody

Powódź, która dotknęła okolice Zamościa, była wynikiem rekordowych opadów deszczu. W ciągu jednej godziny spadło aż 88,3 mm deszczu, a łączna suma opadów przekroczyła 140 mm, co jest znacznie powyżej średniej dla tego regionu. Polscy Łowcy Burz na Facebooku informowali, że opady te pobiły dotychczasowy rekord z 31 maja 1980 roku, kiedy to w ciągu doby spadło 89,9 mm deszczu. Niestety, prognozy wskazywały, że deszcz miał padać jeszcze długo, co sugerowało dalsze pogorszenie sytuacji.

Prezydent Zamościa, Rafał Zwolak, zwołał sztab kryzysowy, by koordynować działania ratunkowe. Powodzie błyskawiczne w miejscowościach takich jak Skibice i Drogojówka doprowadziły do podtopienia domów, zniszczenia infrastruktury oraz strat w rolnictwie, które mogą mieć długoterminowe konsekwencje dla mieszkańców regionu.

Powodzie a zmiany klimatyczne

Takie zjawiska są coraz częstsze i bardziej intensywne, co jest bezpośrednim skutkiem zmian klimatycznych. Wzrost globalnej temperatury prowadzi do zwiększenia parowania wody, co z kolei przekłada się na większą ilość wilgoci w atmosferze. Efektem są bardziej intensywne opady deszczu, które mogą prowadzić do powodzi, szczególnie w obszarach, gdzie systemy odprowadzania wód deszczowych nie są odpowiednio rozwinięte.

Zmiany klimatyczne mają również wpływ na cykle pogodowe, co może prowadzić do dłuższych okresów suszy przerywanych nagłymi, intensywnymi opadami. Takie zjawiska są szczególnie niebezpieczne dla rolnictwa, które jest uzależnione od stabilnych warunków pogodowych. Niestety, rolnicy na wschodzie Polski, szczególnie w okolicach Zamościa, stali się ofiarami tych globalnych trendów, co miało bezpośredni wpływ na ich uprawy.

Złe praktyki rolnicze: monokultury i brak międzyplonów

Powodzie takie jak te na Zamojszczyźnie pokazują, jak ważne jest zrozumienie roli, jaką odgrywają dobre praktyki rolnicze w przeciwdziałaniu skutkom ekstremalnych zjawisk pogodowych. Niestety, w Polsce, a szczególnie na wschodzie kraju, dominują monokultury oraz krótki płodozmian, co przyczynia się do degradacji gleby i zwiększa ryzyko powodzi.

Monokultura, czyli uprawa jednego rodzaju rośliny przez długi czas na tym samym polu, prowadzi do wyczerpania składników odżywczych w glebie i zmniejszenia jej zdolności do retencji wody. Kukurydza, żyto czy rzepak to najczęściej wybierane uprawy, które dominują na polach w okolicach Zamościa. Choć takie podejście może przynosić krótkoterminowe korzyści, to w dłuższej perspektywie prowadzi do poważnych problemów, takich jak erozja gleby, spadek jej żyzności oraz zmniejszenie liczby organizmów żyjących w glebie, w tym robaków, które odgrywają kluczową rolę w jej zdrowiu.

"Brak życia organicznego w glebie to kolejny problem, który wynika z monokultur i braku zrównoważonego płodozmianu. Drutowce, choć często niechciane przez rolników, są jednym z gatunków, które pomagają w utrzymaniu zdrowej gleby. Ich brak oznacza, że gleba staje się mniej żyzna i mniej zdolna do magazynowania wody, co zwiększa ryzyko powodzi." - Agronom Damian Kmiecik.

Rola międzyplonów w przeciwdziałaniu powodziom

Jednym z rozwiązań, które mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka powodzi oraz poprawie stanu gleby, jest wprowadzenie międzyplonów.

1. Pomagają w ochronie gleby przed erozją, która jest jednym z głównych czynników przyczyniających się do powodzi. Rośliny te zakorzeniają się w glebie, tworząc naturalną barierę, która zatrzymuje wodę i zapobiega jej spływaniu z pól. Dzięki temu gleba jest w stanie wchłonąć więcej wody, co zmniejsza ryzyko powodzi, nawet podczas intensywnych opadów.

   
   

2. Przyczyniają się do poprawy struktury gleby, zwiększając jej zdolność do retencji wody i zapobiegając zjawisku zaskorupiania się powierzchni gleby. Dobre praktyki rolnicze, takie jak regularne wprowadzanie międzyplonów, mogą również przyczynić się do zwiększenia zawartości materii organicznej w glebie, co ma bezpośredni wpływ na jej zdolność do przetrzymywania wody.

   
   

3. Poprawiają bioróżnorodności na polach. Większa różnorodność roślin przyciąga różnorodne organizmy, takie jak owady, robaki i mikroorganizmy, które pomagają w utrzymaniu zdrowej gleby. Zdrowa gleba jest bardziej odporna na ekstremalne warunki pogodowe, co oznacza, że jest mniej podatna na erozję i lepiej radzi sobie z nadmiarem wody.

Znaczenie długoterminowych zmian w rolnictwie

Wprowadzenie międzyplonów i poprawa płodozmianu to jednak tylko część rozwiązania. Aby skutecznie przeciwdziałać skutkom powodzi i zmniejszyć ich wpływ na rolnictwo, potrzebne są długoterminowe zmiany w podejściu do zarządzania glebą i uprawami. Uproszczona uprawa oraz brak głęboszowania, czyli głębokiego spulchniania gleby, to kolejne czynniki, które przyczyniają się do degradacji gleby i zwiększenia ryzyka powodzi.

"Regularne głęboszowanie, szczególnie na ścieżkach technicznych, które nie zmieniają położenia na polach, jest kluczowe dla utrzymania zdrowej gleby. Proces ten pomaga w napowietrzeniu gleby, co zwiększa jej zdolność do przetrzymywania wody i zapobiega zjawisku zaskorupiania. Głęboszowanie powinno być przeprowadzane co najmniej raz na cztery lata, najlepiej w okresie, gdy gleba jest sucha, co zapewni najlepsze efekty"- Agronom Damian Kmiecik

Długoterminowe zmiany w podejściu do rolnictwa są niezbędne, jeśli chcemy skutecznie stawić czoła wyzwaniom, jakie niosą ze sobą zmiany klimatyczne. Wprowadzenie międzyplonów i innych dobrych praktyk rolniczych nie tylko poprawi zdrowie gleby, ale również przyczyni się do zwiększenia odporności rolnictwa na ekstremalne zjawiska pogodowe, takie jak te, które dotknęły w ostatnim czasie wschód Polski.

O roli międzyplonów będzie można posłuchać podczas PLON FESTU 2024, który odbędzie się w tym roku w dwóch lokalizacjach:
GRZYBNO, powiat śremski
WSTĘP- BEZPŁATNY
DATA- 24.09.2024 (wtorek)
Link do wydarzenia

Myślęta, powiat działdowski
WSTĘP- BEZPŁATNY
DATA- 09.10.2024 (środa)
link do wydarzenia

Źródła:

• Agro Profil

• Polscy Łowcy Burz na Facebooku